Dianthusa: zure lorategiko edertasuna eta lurrina

Dianthusa, krabelin izenez ere ezaguna, landare zoragarria da, eta lorezaintzaren zaleak liluratu ditu mendeetan zehar. Kolore sutsuzko loreekin, lurrin goxoarekin eta hainbat erabilgarritasunekin, krabelina edozein lorategi edo terrazetarako aproposa da. Artikulu honetan, bere ezaugarri bereizgarriak aztertuko ditugu, hainbat erabilera eta funtsezko zaintza, landare eder hau lantzeko eta gozatzeko.

Dianthusaren ezaugarriak:

• Barietate askoren artean aukera dezakezu. Dianthus generoak espezie ugari biltzen ditu, bakoitza bere ezaugarri bereziekin. Krabelin arruntetatik hasi (Dianthus caryophyllus) lore handiak dituena, eta Krabelin txikietaraino (Dianthus gratipolitanus) hazkunde trinkoagoa duena, gustu guztietarako aukerak daude. Zure gogokoena aurkituko duzu!
• Bere loreak liluragarriak dira. loreak bere ezaugarririk bereizgarriena. Bakartiak edo lore-mordotan taldekatuak izan daitezke, eta ertz horzdunak dituzten petaloz osatuak daude, itxura paregabea ematen dietenak. Koloreak ezberdinak dira: zuri puruak, arrosa biziak, gorri sutsuak eta more leunak.
• Gozatu ezazu bere usain inguratzailearekin: Lore honen barietate askok usain gozo eta mina dute, lorategiari ukitu xarmangarria emanaz. Ezaugarri hori dela eta, Dianthusa «maitasunaren lorea» izenez ezagutzen da.
• Hostotza apaingarria: bere lore erakargarriez gain, krabelinak hostotza berde edo urdinxka bat ere badu, interes bisual konstantea gehitzen duena, baita loreak loratuta ez daudenean ere.

Dianthusaren erabilerak:

• Bikaina lorezaintza apaingarrian. aukera herrikoia da ertzetarako, lore-multzoetarako eta harkaitz-lorategietarako, bere itxura ederragatik eta zaintzeko erraztasunagatik. Loreak, sarritan, lore-osaketetan eta barrurako sortetan erabiltzen dira,  kolore- eta usain-dosi bat emanez.
• Loreontzietan eta jardineretan. Hazkuntza trinkoa izatearen ondorioz, egokia da loreontzi eta jardineretarako. Jar ezazu balkoietan edo terrazetan bere edertasunaz eta usainaz gozatzeko espazio txikietan.
• Bere loreak jangarriak dira. bereziki Krabelin arrunta, jangarria da. Bere petaloek entsalada, postre eta edariei ukitu apaingarri bat gehitzen diete, zapore espeziatua emanez.
• Polinizatzaileak erakartzen dituzte. Bere loreek erleak, tximeletak eta beste polinizatzaile onuragarri batzuk erakartzen dituzte lorategira. Dianthusa zure espazio berdean sartzean, inguruko ekosistemaren osasuna hobetzen ari zara.
• Lurrinak eta olio esentzialak prestatzeko. Landare honen lurrina denbora luzez erabili izan da lurringintzan. Halaber, destilatu egin daiteke olio esentzialak lortzeko eta lurrinak eta produktu aromatikoak fabrikatzeko.

Dianthusaren funtsezko zainketak:

• Lurzorua eta kokapena: Nahiago ditu ondo drainatutako lurzoruak eta apur bat alkalinoak. Landatu itzazu leku eguzkitsu batean, loratze ugaria sustatzeko.
• Neurrizko ureztatzea: ez ito, baina mantendu lurra uniformeki heze. Ureztatu landarearen oinarrian, gaixotasun fungikoak prebenitzeko.
• Inausketa erregularra: lore zimelak kendu loratze jarraitua sustatzeko. Loraldiaren ondoren, inausketa sakonagoak egin, formari eusteko eta hazkunde trinkoagoa sustatzeko.
• Ongarritze arina: erabili ongarri orekatu bat udaberrian beharrezko mantenugaiak emateko. Gehiegizko ongarritzea saihestu, gerta baitaiteke hazkunde oparoa lortzea, baina lore gutxiagorekin.
• Neguko babesa: Barietate batzuk erresistenteak dira, baina klima hotzagoetan, onuragarria izan daiteke landareen inguruan lurrustel geruza bat aplikatzea izozteetatik babesteko.
• Izurriteen eta gaixotasunen kontrola: landareak aldizka ikuska itzazu dituen izurriteak kontrolatzeko, hala nola zorriak edo akaroak. Eman intsektizida natural bat, Neudorff-en RTU potasio xaboia, esaterako, gaixotasunak eta izurriteak tratatzeko. Gainera, saihestu pilaketa gaixotasun fungikoen aukera murrizteko.

Krabelina bere denboraz kanpoko xarmarekin eta aldakortasunarekin, edozein lorategitan da aproposa. Zure parterreak edertu, polinizatzaileak erakarri edo lore-konponketetan duten usainaz gozatu nahi baduzu, Dianthusak esperientzia paregabea eta atsegina eskaintzen du. Zainketa egokiekin, landare hau loratu egingo da eta denboraldiz denboraldi zure zentzumenek gozatzen jarraituko dute.